Waar moeten alle maintenance engineers vandaan komen?

Als er mensen gezocht worden in het onderhoud, gaat het heel vaak over 'maintenance engineers'.
Maar wat voor mensen zijn dat eigenlijk en waar moeten die vandaan komen? Over die vraag had de afdeling Maintenance van KIVI NIRIA op 26 maart een bijeenkomst georganiseerd. Kennelijk een relevante vraag, want er waren 50 mensen aanwezig, die bijna allemaal actief meedachten en meepraatten.

Rene Strijbosch (World Class Maintenance) was de eerste spreker. Hij gaf het volgende profiel van een maintenance engineer: HBO-techniek, een goede vakman, stevige kennis van onderhoudsmanagement, communicatief, en qua werk vooral bezig met analyseren en verbeteren. Wat door de aanwezigen vooral breed werd onderschreven was dat hij een vak moet beheersen, zoals werktuigbouw of elektrotechniek. Verder blijken mensen onder de noemer van maintenance engineer zeer uiteenlopend werk te doen, inclusief zaken als werkvoorbereiding en (kleine) projecten. Rene ging ook in op vraag en aanbod van onderhoudsvakmensen.  De komende jaren zijn die naar verwachting niet echt in balans. Op MBO-niveau dreigt er een stevig tekort, maar op HBO-niveau lijkt er een overschot te komen. Nadere details binnen deze cijfers (bv. over opleidingsrichtingen) zijn er niet. Daarmee is er ook geen helderheid over de exacte vraag naar maintenance engineers.

De tweede spreker was Sil Bruijsten (Hogeschool Utrecht, die ook gastheer was). Hij vertelde wat er aan opleidingen is tot maintenance engineer. In elk geval worden er geen maintenance engineers opgeleid in een reguliere MBO- of HBO- opleiding. Er zijn alleen post-MBO en post-HBO opleidingen, en altijd in deeltijd. Om het plaatje nog somberder te maken: slechts 3 HBO’s in Nederland houden zich hiermee bezig: Hogeschool Utrecht, Avans en Hogeschool Rotterdam.

Vroeger was er de HBO-opleiding AOT (Algemene Operationele Technieken). Mensen met dat diploma hadden een prima ingang in het onderhoud. Die opleiding is er niet meer. Daarvoor kwamen er veel scheepswerktuigkundigen in het onderhoud terecht, maar die stroom is ook al lang opgedroogd. Recent is Avans gestart met de fulltime HBO- opleiding International Maintenance Management. Het is nog onduidelijk wat die in de praktijk gaat betekenen, maar het bestaat in elk geval.
Al met al is er dus geen duidelijke “instroom” van nieuwe maintenance engineers vanuit het onderwijs. Dat betekent, dat ze veelal in de praktijk “ontstaan”, doordat ze die pet op het hoofd krijgen en het werk gaan doen.

Dat was ook de inhoud van de bijdrage van Ad de Ruiter (Akzo Nobel Deventer). Hij ging in op de vraag wat iemand mee moet brengen en nog moet leren om vanuit de praktijk van het onderhoud volwaardig maintenance engineer te kunnen worden. Overigens ziet Akzo Nobel een maintenance engineer vooral bezig met de kortere termijn zaken, zoals analyses en verbeterprojecten. De langere termijn, bv. het opstellen van onderhoudsplannen, is bij hen voor een “reliability engineer”. Bij veel andere bedrijven wordt dat onderscheid niet gemaakt en is alles voor de maintenance engineer. Voor de maintenance engineer heeft Ad een compleet traject ontwikkeld. Iemand kan dat traject in met een MBO-opleiding in E of W en een flink aantal jaren ervaring, liefst als monteur en als werkvoorbereider. Daarna gaat hij in meerdere jaren heel veel bijleren. Een zeer gedegen benadering, die brede instemming vond bij de aanwezigen.

Na de lezingen was er ruim de tijd voor discussie met de drie sprekers samen onder leiding van Arend Bos (MMC, tevens bestuurslid van KIVI NIRIA Maintenance). Deze discussie was zeer levendig: werkelijk bijna iedereen deed eraan mee! Er was vrij brede consensus over het feit, dat een maintenance engineer op HBO-niveau moet functioneren. Ook was het duidelijk, dat de huidige opleidingsmogelijkheden onvoldoende zijn. Arend Bos gaf aan, dat er z.i. een nieuwe HBO-opleiding moet komen voor de cluster Maintenance, Engineering en Projecten. Die mening vond weerklank, al werd ook duidelijk dat het realiseren hiervan heel lastig  zal worden in het huidige onderwijsland.

Het is duidelijk, dat we met dit onderwerp nog niet klaar zijn, maar dat er voor de komende jaren nog heel wat moet gebeuren: er zijn veel maintenance engineers nodig, maar de 'aanvoer' is bij lange na niet verzekerd. Deze bijeenkomst heeft daarvoor geen kant-en–klare oplossingen opgeleverd, maar wel helderheid en stof tot nadenken.

Klik hier voor de presentatie.