Jaarvergadering met Thema Transitie en Nieuwjaars Borrel
Transitie naar duurzame energie met Waterstof economie.
Samengesteld door Theo Nohlmans
Samenvatting
- Een transitie is een structurele verandering die het resultaat is van op elkaar
inwerkende en elkaar versterkende ontwikkelingen op het gebied van
bijvoorbeeld economie, cultuur, technologie, instituties en natuur en milieu
- De gemeenschappelijke factor is Gezondheid en Levensverwachting. - Historie
- De Agrarische revolutie zijn de veranderingen die plaatsvonden in de Europese
Landbouw en Maatschappij vanaf 1750
- Industrialisatie (1860) is het proces van veranderingen in het productieproces door
mechanisatie en de daaropvolgende veranderingen in de productieorganisatie, zoals de
invoering van het fabriekssysteem.
- Historie Transitie Van paardenkracht naar PK – over milieu- en gezondheid problemen
die het paard in de 19e eeuw veroorzaakte.
- Geschiedenis van de auto (1885-1904) en exponentiële toename van CO2 Technologie.
- Demografische transitie. Een demografische transitie of demografische revolutie is
de overgang van een hoog sterfte- en geboortecijfer naar een laag sterfte- en
geboortecijfer binnen een bepaalde bevolkingsgroep.
In West-Europa werd deze overgang gemaakt tussen 1750 en 1960, dus vanaf de tweede
helft van de 18e eeuw, in het klimaat van industrialisering dat in de 18de eeuw in Europa
kiemde. Een gevolg was de sterke toename van de Europese bevolking in die periode. In de
zuidelijke continenten startte de demografische transitie veel later en werd deze ingezet door
een verbetering van de gezondheidszorg. De sterfte daalde er sneller dan de vruchtbaarheid,
waardoor de toename van de bevolking er ook sterker was. In een groot deel van Afrika is de
transitie nog lopend.
De transitie verloopt per land verschillend, waarbij de nationale geschiedenis (oorlogen etc.)
het standaardbeeld kunnen verstoren. De demografische transitie in Nederland kenmerkt
zich bijvoorbeeld door een tussen 1880 en 1950 slechts geleidelijk verlagen van de geboorteen
sterftecijfers, met in 1945 en 1946 een geboortegolf vanwege het eind van de Tweede
Wereldoorlog. In China wordt de demografische transitie weer sterk beïnvloed door de
eenkindpolitiek van de regering.
- Heden.
- Hoe vervangen we aardgas door een duurzame energiedrager? Dat is de grote vraag
van de komende jaren. Op het gebied van waterstof gebeurt er veel. Duurzaam
Bedrijfsleven zet een aantal kansrijke toepassingen op een rij: Transport, Openbaar
Vervoer, Verwarming op waterstof, Waterstof voor de Industrie. Projecten noemen.
- Hoewel waterstof steeds meer gezien wordt als energiedrager van de toekomst, is het
zeker niet de heilige graal.
- Waterstof: belangrijke energiedrager van de toekomst. Waterstof kan een grote rol
spelen bij de enorme maatschappelijke opgave om de emissie van CO2 drastisch te
reduceren. Jörg Gigler, directeur TKI Nieuw Gas, en Marcel Weeda, senior onderzoeker
bij het TNO, vertellen meer.
- Geen woord erover in het regeerakkoord, maar de Klimaattafels van Ed Nijpels buitelen
over elkaar heen om waterstof te bejubelen. Ook energiebedrijven staan te popelen om
de energiedrager te gaan gebruiken, maar daarvoor is een grote systeemomslag nodig.
De vraag is wie dat allemaal gaat betalen.
- Toekomst
- Achtergrond Waterstof . Soorten waterstof.
Waarom is waterstof zo hard nodig?
In principe is het omschakelen van een economie op duurzame energie een makkie:
je elektrificeert alle energieverbruik, ook voor verwarming en voor transport. Die
stroom maak je met duurzame middelen, dus met windmolens, zonnepanelen en
biobrandstoffen zoals biogas en houtsnippers. Klaar.
Maar er zijn twee problemen. Allereerst zijn sommige processen, vooral in de zware
industrie, niet te elektrificeren, of alleen tegen heel hoge kosten. Het maken van
staal, glas, cement en bakstenen bijvoorbeeld: de benodigde temperatuur is
nauwelijks te bereiken met warmtepompen of elektrische ovens. Met waterstof kan
het wel. Het Zweedse staalconcern SSAB is al begonnen met de bouw van een
proefinstallatie voor dit procedé.
Het andere probleem is dat zon en wind niet altijd op afroep beschikbaar zijn. Denk
aan windstille of bewolkte dagen. Daar zijn veel mouwen aan te passen. Zo kun je
elektriciteitsnetten aan elkaar koppelen; het waait altijd wel ergens in Europa. Je kunt
het gebruik van stroom afstemmen op het aanbod van stroom. Laad bijvoorbeeld de
batterij van de elektrische auto ’s nachts op; dan is er meer windstroom en weinig
vraag.
-
- Doordat waterstof het kleinste molecuul op aarde is, gaat het dwars door
sommige materialen heen. Dat kan lastig zijn bij transport in pijpleidingen, maar
is geen groot probleem: in industriegebieden zijn al prima werkende
leidingnetwerken voor waterstof.
- Waterstof is onmisbaar. Volgens hoogleraar Ad van Wijk is wind- en zonneenergie
niet genoeg, Zie Ad van Wijk.
Ook als je energie wilt transporteren, kun je beter waterstof verplaatsen dan stroom.
Er gaat weliswaar 60 procent van de energie verloren wanneer je elektriciteit omzet
in waterstof en weer terug in elektriciteit. Maar ‘elektronen’ verplaatsen via nieuwe
kabels is 100 tot 200 keer duurder dan waterstof verplaatsen via omgebouwde
aardgasleidingen, zegt Van Wijk. Dat voordeel gaat zwaarder tellen naarmate de
windmolens verder in zee komen te staan. En al helemaal wanneer je zonne-energie
uit de Sahara naar Europa wil halen; volgens hem een reële mogelijkheid. Nederland
heeft het voordeel dat er al een grote gasinfrastructuur ligt. Ook woonwijken kunnen
hierdoor relatief eenvoudig van waterstof worden voorzien, volgens hem.
-
- Potentiële opties voor Nederland
- waterstof Hub in Delfzijl.
- Duitsland op weg naar 100 waterstof tankstations in 2019, Nederland 9 *
https://opwegmetwaterstof.nl/2018/06/01/duitsland-op-weg-naar-100-
waterstoftankstations-in-2019/ H2 mobility
- België ,Vlaanderen, waterstofnet roadmap Interreg waterstofregio 2.0 België en
Nederland , https://www.waterstofnet.eu/nl/roadmaps/roadmap-voorwaterstofinfrastructuur-
in-belgie-h2mobility
- Innovatie en Wetenschap is er druk mee bezig
Pre-transitie waarin de sterfte- en geboortecijfers ongeveer gelijk zijn;
fase 1 waarbij sterftecijfer daalt en geboortecijfer gelijk blijft met een grote
bevolkingsaanwas tot gevolg;
fase 2 waarbij het geboortecijfer ook gaat dalen;
post-transitie waarbij sterfte- en geboortecijfers weer min of meer in evenwicht zijn.
Tijdens de overgang vindt een bevolkingsexplosie plaats. Zo groeide de wereldbevolking
van 1610 miljoen in 1900 naar 2509 miljoen in 1950 en 6100 miljoen in 2000. De
verwachting is dat er in 2050 er 9500 miljoen inwoners zullen zijn.
De vier fasen van de demografische transitie weergegeven in de vorm van
bevolkingspiramiden
De wereld bevolking groeit van ca 200 mln in 0005 via 791 mln in 1700 naar
6515 mln in 2005
Verdubbeling per 50 jaar over de laatste 300 jaar door gezondheid en voedsel.
Zie:
https://www.duurzaambedrijfsleven.nl/energietransitie-business
https://www.topsectorenergie.nl/nieuws/experimenteren-met-alle-vormen-van-waterstof
https://www.dwv-info.de
https://www.duurzaambedrijfsleven.nl/download/handreiking-waterstof-coalitie.pdf
http://technotheek.utwente.nl/wiki/Fuel_cells_/_Brandstofcellen
http://profadvanwijk.com/tag/groene-waterstofeconomie/
http://profadvanwijk.com/nederland-waterstofland-2/
https://www.vno-ncw.nl/forum/iedereen-aan-de-waterstof-auto-dat-dichterbij-dan-je-denkt
https://www.vno-ncw.nl/column/nederland-aan-de-waterstof-iedereen-doet-mee
https://www.waterstofnet.eu/nl/roadmaps/roadmap-voor-waterstofinfrastructuur-in-belgie-h2mobility
https://opwegmetwaterstof.nl/2018/06/01/duitsland-op-weg-naar-100-waterstoftankstations-in-2019/
https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Demografische_transitie
Algemene Leden Vergadering
op 2 februari, lezing over Energie Transitie en netwerk borrel.
Het jaar 2018 was voor het KIVI Zuid-Limburg bestuur een bewogen jaar. Nadat we aan het begin van 2018 zonder bestuur zaten, zijn we inmiddels met ons team weer op volle kracht en er klaar voor om met u samen weer onze kennis te gaan verdiepen en verbreden!
Op 2 februari willen we u van harte uitnodigen op onze algemene ledenvergadering. Tijdens deze vergadering zullen we u meenemen in wat er afgelopen jaar is georganiseerd en wat er verder allemaal is gebeurd. Verder zouden we graag met u willen bespreken of er eventueel interesse is in een bestuursfunctie.
We zullen afsluiten met een lezing en een aansluitende borrel. De lezing zal gegeven worden door Theo Nohlmans en zal een nieuw toekomstbeeld schetsen op de mogelijke Transitie naar Duurzame Energie en de toekomst visie ervan. Zie ook de CO2 ontwikkeling over 250 jaar
Agenda
- Bespreken en goedkeuren jaarverslag
- Bespreken en goedkeuren balans
- (her)kiezen van (toekomstige) bestuursleden
- Terugblik gang van zaken hoofdbestuur
- Activiteiten 2019
- Lezing Toekomstbeeld Transitie in Duurzame Energie
Locatie
’t Kaar
Stationsstraat 126
6191BG Beek
Spreker
Theo Nohlmans
Tijdstippen:
13 uur Ontvangst
14 uur Vergadering
15 uur Lezing
16-17 uur netwerk borrel