De werkgroep “Politiek en DV techniek” analyseert actuele politieke ontwikkelingen in de defensiesector. Zij levert onafhankelijke feiten en duiding vanuit de technologische kennis en ervaring van ingenieurs.
De werkgroep Politiek en DV techniek heeft onderstaande opmerkingen en vragen samengesteld over de recente brief van de Staatssecretaris van Defensie over het watermist brandblussysteem van de Oceangoing Patrol Vessels (OPVs). Het commentaar is opgesteld op basis van openbaar beschikbare stukken en kennis en ervaring op het gebied van defensietechnologie. De opmerkingen en vragen betreffen uitsluitend technologische of daarmee verband houdende aspecten.
In de brief wordt duidelijk dat de problemen met de watermistinstallatie complex van aard zijn. Bij de bouwmeester en het classificatiebureau, maar ook bij Defensie was kennelijk onvoldoende technische kennis, kunde en ervaring aanwezig om de opgetreden schade al in de ontwerp- en bouwfase te voorzien én te voorkomen. Defensie heeft uiteindelijk de volledige verantwoordelijkheid op zich moeten nemen en de kosten van herstel betaald.
Het incident bij de watermist installatie moet echter ook in een breder perspectief worden gezien. Deze problematiek is niet specifiek voor veiligheidskritische systemen. Ook voor andere (sub)systemen van voortstuwing tot wapensystemen is voldoende kennis en kunde noodzakelijk. Defensie innoveert snel en past in de marinebouw voortdurend nieuwe (de nieuwste) technologieën toe. Naar schatting gaat 20% van de bouwsom van nieuwe schepen naar innovatie. Dat verlangt niet alleen flexibiliteit bij aanbestedingen, maar vooral een technisch lerend vermogen.
Problemen zoals in de brief beschreven doen zich zich meestal pas zeer lange tijd na de (technische) beslissing voor. Ook bij de watermistinstallatie meer dan 10 jaar nadat voor dit subsysteem, en de methodiek van inbouw, is gekozen. Dit is relevant voor wie de verantwoordelijkheid treft, maar ook voor de maatregelen om fouten in de toekomst te voorkomen.
Als de benodigde diepgaande kennis ontbreekt worden er niet zozeer fouten gemaakt in het aanbestedingsproces, maar al lang daarvoor bij het opstellen van specificaties en eisen. De in de brief gestelde focus op procedures, toezicht en archivering is vanuit bureaucratische inzichten relevant, maar leidt niet tot een verbetering van het resultaat. Het beleggen van managementtaken m.b.t. testen en beproevingen bij de (niet-technisch geschoolde) directie Inkoop is naar onze mening evenmin een effectieve oplossing. Dat geldt ook voor het aantrekken van extra (juridisch geschoolde) inkopers. Dat is om andere redenen nodig, maar het voorkomt fouten zoals deze niet.
Sinds de vorming van de DMO ruim 10 jaar geleden is het kennisniveau voor de marinebouw sterk teruggelopen. Zowel het aantal specialisten als de diepgang van kennis. Al eerder hebben wij er voor gepleit het inherente kennisniveau weer te versterken om technische fouten te voorkomen. Dat doen wij nu opnieuw. In het geval van de watermistinstallatie gaat het om ontwerpkeuzes die 10 jaar geleden zijn gemaakt. De DMO is sindsdien niet versterkt en het kennisniveau is wellicht nog verder verzwakt, terwijl formele procedures en daarmee de bureaucratie juist zijn versterkt. Dat geeft onzekerheid over de gevolgen van keuzes die vandaag worden gemaakt.
Weer opbouwen van kennis door het aantrekken van jong en dynamisch hooggeschoold technisch personeel is lastig en duurt heel lang. Het huidige beleid om ook voormalig-ervaren mensen terug te halen is verstandig.
Er is geen eenvoudige oplossing voor deze problematiek. Een groot aantal factoren van invloed bepalen het risico dat al vóór de aanbesteding fouten worden gemaakt, die pas vele jaren later aan het licht komen.
_____________________________
Den Haag, 6 november 2018
Meer informatie over de werkgroep Politiek en Defensietechniek vindt u via deze link.
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met de werkgroep via E: politiektechniek@kividv.nl
Wilt u de commentaren en adviezen van de werkgroep per email ontvangen? Meldt u dan aan voor onze mailinglist.
Disclaimer: De gegeven feiten en meningen zijn gebaseerd op open bronnen en op de kennis en ervaring van werkgroep leden.
Als onderdeel van de beroepsvereniging KIVI is de werkgroep onafhankelijk van politieke partijen, overheden en bedrijven.
Dit is geen officieel standpunt van KIVI. De vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor hetgeen door de werkgroep of haar leden naar voren is gebracht.
Foto: Beeld bij Defensie
