De werkgroep “Politiek en DV techniek” analyseert actuele politieke ontwikkelingen in de defensiesector. Zij levert onafhankelijke feiten en duiding vanuit de technologische kennis en ervaring van ingenieurs.
De werkgroep Politiek en DV techniek heeft vragen en opmerkingen over de Strategische Kennisagenda 2021-2025 van Defensie (Kamerstuk 35570-X-32 dd. 27 november 2020). Het commentaar is opgesteld op basis van openbaar beschikbare informatie en kennis en ervaring op het gebied van defensietechnologie.
Net als de Defensievisie 2035 sluit de SKIA 2021-2025 uitstekend aan op de adviezen die de KIVI werkgroep de afgelopen jaren heeft gegeven. Deze strategie draagt in belangrijke mate bij aan het behouden, beschermen en ontwikkelen van strategische kennis, technologie en capaciteiten van en voor Defensie.
Het commentaar van de werkgroep is daarom beperkt. Het betreft o.a. de rol van innovatieve MKB bedrijven die niet bij de traditionele defensiesector horen; over risicobeperking voor bedrijven; over specialisatie binnen Europa en over het wijzigen van R&D in R&T.
Pag.6 Samenwerking en pag.7 Ecosysteem - focus op de defensiesector
Aangegeven wordt dat samenwerking sinds jaar en dag plaats vindt in de Gouden Driehoek. Defensie belooft om veel te doen om deze sector ook in Europa goed te positioneren.
Buiten de defensiegerelateerde industrie in de gouden driehoek wordt echter ook veel technologie ontwikkeld die voor Defensie toepasbaar is, vooral in het kort-cyclische domein. Denk aan de automotive sector, zonne-energie, energieopslag, etc.
Andere sectoren hanteren echter vaak een ander businessmodel dan in de defensiesector. Bijvoorbeeld op het gebied van financiering, garanties, afnameverplichtingen en samenwerking met de opdrachtgever tijdens productontwikkeling. Het is van belang dat Defensie ook mogelijkheden creeert voor kennisinstellingen en bedrijven buiten de defensiesector zodat deze op een binnen hun business model passende manier te participeren.
Pag. 13 Kennis en Innovatie - R&D is veranderd in R&T
In tegenstelling tot eerdere SKIA’s wordt dit keer niet gesproken over R&D, maar over R&T. Dat sluit beter aan bij de Europese gewoonten, maar heeft als belangrijk gevolg dat het belangrijke onderwerp “Development” geen onderdeel meer is van deze agenda. Dit is bovendien het duurste deel van een innovatietraject. Het is onduidelijk waar de "Development" component gebleven is, hoe deze wordt gefinancierd en wat het beleid voor product- of dienstontwikkeling is.
Pag.13 Defensie Research & Technology - beperkte inzet van kennis
In deze paragraaf wordt de nadruk gelegd op de behoefte aan kennis van TNO, NLR en MARIN om “producten en diensten van derden te beoordelen, producten te kunnen integreren en toegang te krijgen tot in internationaal verband opgebouwde kennis”. Het lijkt hier of Defensie de R&T kennis slechts intern wil inzetten. Dit past ook bij signalen die de werkgroep in de sector opvangt en doet tekort aan de mogelijkheden van de drie instituten en de kosten van deze kennisopbouw.
De werkgroep is van mening dat de opbouw van technologische kennis ook maximaal gericht en ingezet zou moeten worden om productontwikkeling voor Defensiedoeleinden mogelijk te maken. Direct door bedrijven, maar ook door valorisatie en spin-off processen.
Pag. 16 Financiering lang-cyclische innovatie - risico voor MKB te groot
in deze paragraaf wordt gemeld dat de industrie bij de ontwikkeling van kansrijke, kritische technologieën in principe meefinanciert. Een grote enquête onder het Europese MKB van onze koepelvereniging EDTA heeft uitgewezen dat 70% van de MKB-bedrijven in de defensiesector het product- en marktrisico voor (mee)financieren te hoog vindt. In vele beleidsstukken wordt het MKB echter van groot belang geacht voor effectieve innovatie.
Defensie zou de participatie van MKB bedrijven bij innovatie moeten vergroten door het verminderen van de - vaak onoverkomelijk - hoge risico’s voor deze bedrijven. Bijvoorbeeld door meer zekerheid te bieden over toekomstige aankoop van toekomstige producten en financieringsgaranties.
Pag. 17 Innovatieradar - ook buiten de sector?
In ons commentaar op pag. 6 en 7 is aangegeven dat buiten de defensiegerelateerde industrie in de gouden driehoek wordt echter ook veel technologie ontwikkeld die voor Defensie toepasbaar is, vooral in het kort-cyclische domein. Bijvoorbeeld de automotive sector, zonne-energie, energieopslag, etc. De indruk bestaat echter dat de innovatieradar vooral op ontwikkelingen binnen de defensiesector is gericht.
Pag. 17 en 18. Defensie als launching partner - onzekerheden voor MKB te groot
Het conceptuele idee van Defensie als launching partner is zeer goed. De intentie om vraagarticulatie, een netwerk en/of een experimenteeromgeving beschikbaar te stellen eveneens. Dit vermindert het technisch (product)risico voor een bedrijf. Uiteindelijk gaat het er echter om dat een innovatie daadwerkelijk tot productie, levering en invoering komt. Die zekerheid wordt bedrijven nog steeds niet geboden, waardoor het marktrisico te hoog blijft om kort cyclische innovatie net zo effectief te maken als in de rest van de economie.
Het risico voor MKB bedrijven kan worden verminderd door het aangaan van innovatiepartnerschappen volgens de aanbestedingswet 2016 en/of het geven van financieringsgaranties zoals het EFSI.
Onduidelijk is of de toezegging van de staatssecretaris uit 2019 is gerealiseerd en het innovatiepartnerschap wordt toegepast. Zo ja, dan kan het als instrument aan de SKIA worden toegevoegd.
Pag. 27 Internationale R&T samenwerking - kansen en gevolgen van EU specialisatie
De beschreven vormen van samenwerking gaat uit van het delen van kennis op basis van intergouvernementele wederkerigheid. Gewoonlijk binnen dezelfde kennisgebieden. Dit past niet goed bij inrichtingsprincipe #9 van de Defensievisie 2035 (Specialisatie binnen de NAVO en EU). Het is onduidelijk welk R&T onderzoek Defensie op grond van dit inrichtingsprincipe stopt en op welke gebieden wil Nederland juist een focus wil leggen.
_____________________________
Den Haag, 11 januari 2021
Meer informatie over de werkgroep Politiek en Defensietechniek vindt u via deze link.
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met de werkgroep via E: politiektechniek@kividv.nl
Wilt u de commentaren en adviezen van de werkgroep per email ontvangen? Meld u aan via deze link.
Disclaimer: De gegeven feiten en meningen zijn gebaseerd op open bronnen en op de kennis en ervaring van werkgroep leden.
Als onderdeel van de beroepsvereniging KIVI is de werkgroep onafhankelijk van politieke partijen, overheden en bedrijven.
Dit is geen officieel standpunt van KIVI. De vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor hetgeen door de werkgroep of haar leden naar voren is gebracht.
Foto: Pixabay
