De werkgroep “Politiek en DV techniek” analyseert actuele politieke ontwikkelingen in de defensiesector. Zij levert onafhankelijke feiten en duiding vanuit de technologische kennis en ervaring van ingenieurs.
De werkgroep Politiek en DV techniek heeft onderstaande vragen en opmerkingen over de Kamerbrief over alternatieve financiering naar aanleiding van de motie Belhaj van 30 okt 2019 (35300 X 10), gepubliceerd door de Staatssecretaris van Defensie op 31 maart 2020. Het commentaar is opgesteld op basis van openbaar beschikbare informatie en kennis en ervaring op het gebied van defensietechnologie.
Alternatieve - of innovatieve - financiering is een andere manier om investeringen in groot defensiematerieel te betalen. In plaats van betaling bij levering, betaalt het ministerie tijdens het gebruik. Ook wordt bij innovatieve financiering veel sterker naar de economische doelmatigheid van de investering gekeken. Natuurlijk zonder afbreuk te doen aan de militaire kwaliteiten of beschikbaarheid.
Kamerlid Salima Belhaj (D66) diende in oktober 2019 een motie in om alternatieve financiering voor een groot materieelproject te laten onderzoeken. Deze werd met 110 stemen vóór aangenomen.
Bij het lezen van het antwoord van de Staatssecretaris valt op dat de brief geen antwoord geeft op de motie Belhaj. Bovendien lijken enkele conclusies onjuist.
Grote materieelprojecten
In de motie Belhaj werd gevraagd de voor- en nadelen van alternatieve financiering voor een groot materieelproject te onderzoeken en de Kamer daarover te informeren. Op dit concrete verzoek wordt niet ingegaan.
In de brief wordt gesteld dat alternatieve financiering alleen in de rede ligt voor civiele projecten. Deze stelling lijkt de werkgroep niet houdbaar. Dat geldt ook voor de stelling dat de markt eigenlijk nooit onder gunstiger voorwaarden kan financieren dan de overheid. Pensioenfondsen en andere financiële partijen hebben anders gerichte belangen en mogelijkheden dan de regering, waardoor alternatieve financiering wél gunstiger kan zijn voor Defensie.
Het maatschappelijke voordeel van alternatieve financiering wordt in de brief niet genoemd. Dat kan worden bereikt als grote Nederlandse institutionele beleggers investeren in groot defensiematerieel. Naast een doelmatigere financieringsvorm zou dit het draagvlak voor Defensie in de maatschappij kunnen vergroten.
Pilotprojecten
Naar aanleiding van Kamervragen in maart 2015 is door Defensie medio 2016 onder de titel INNOFIN tot het uitvoeren van pilotprojecten besloten. Daarvoor heeft de Bestuursraad van Defensie een stuurgroep ingesteld. Na een quick scan in 2017 zijn in 2018 de twee kleine pilotprojecten gestart, waarnaar in de brief wordt verwezen.
Van één van deze twee projecten (biodetector) is het nooit tot enig overleg buiten Defensie gekomen, terwijl dat wel nodig is. Dat staat in de brief en is ook door de werkgroep vastgesteld. De conclusie dat “alternatieve financiering niet succesvol is gebleken” lijkt dus niet juist.
Voor het andere project (rijsimulator) heeft de werkgroep vastgesteld dat de vraag aan de markt begin 2019 zo onduidelijk was geformuleerd, dat potentiële aanbieders er (op één na) niet op in zijn gegaan. De partij die wel heeft gereageerd heeft op dat voorstel nooit een reactie ontvangen. Ook hier lijkt de conclusie dat “alternatieve financiering niet succesvol is gebleken” niet juist.
Extern rapport
Het in de brief aangehaalde externe rapport kijkt naar het verleden. Het concept van alternatieve of innovatieve financiering wordt niet behandeld. Daarin worden immers nieuwe oplossingen gezocht voor financiering van grote materieelprojecten met o.a. gebruikmaking van instrumenten uit de financiële markt, kort-cyclische vervanging en marktgerichte innovatie.
_____________________________
Den Haag, 30 april 2020
Meer informatie over de werkgroep Politiek en Defensietechniek vindt u via deze link.
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met de werkgroep via E: politiektechniek@kividv.nl
Wilt u de commentaren en adviezen van de werkgroep per email ontvangen? Meld u aan via deze link.
Disclaimer: De gegeven feiten en meningen zijn gebaseerd op open bronnen en op de kennis en ervaring van werkgroep leden.
Als onderdeel van de beroepsvereniging KIVI is de werkgroep onafhankelijk van politieke partijen, overheden en bedrijven.
Dit is geen officieel standpunt van KIVI. De vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor hetgeen door de werkgroep of haar leden naar voren is gebracht.
Foto: Pixabay
