Suggesties voor de informateur en Kamerfracties
Nederland moet zijn weerbaarheid versterken binnen een strategisch autonomer Europa. Deze verslechterde veiligheidssituatie vraagt om integrale versnelling van innovatie, personeelsgroei, industriële opschaling en Europees samenwerken. Om dat mogelijk te maken is een stevige verhoging van de economische groei noodzakelijk, ook in de defensiesector. Met een regisserende rol van de overheid en wederzijds vertrouwen als uitgangspunt kan een duurzaam partnerschap tussen Defensie en de industrie ontstaan. Daarmee kan Nederland uitgroeien tot een relevante speler in een veilig en technologisch vooruitstrevend Europa.
Deze uitgangspunten leiden tot de volgende beleidssuggesties:
1. Versnel technologische innovatie voor Defensie via sterke regionale en Europese clusters
Geef Defensie een regierol om nationale innovatieclusters voor publiek-private samenwerking te ontwikkelen, die op Europese schaal kunnen concurreren. Zet ontwikkelopdrachten parallel uit bij meerdere bedrijven of consortia en kies de beste oplossingen voor snelle opschaling naar productie.
Start nieuwe onderzoeksprogramma's met aandacht voor “Europese Strategic enablers”, waaronder alternatieven voor fossiele brandstoffen en voor zeldzame grondstoffen..
Dit vraagt om gerichte ontwikkeling en intensivering van technische wetenschappen en kennis van de productieprocessen voor Defensie-technologie, doorlopende leerlijnen van mbo tot universiteit, snelle vergunningverlening en financiering. Daarmee wordt ook de wederzijdse betrokkenheid tussen maatschappij en Defensie vergroot.
2. Richt financieringsstromen op groei en opschaling van de Nederlandse defensie- en veiligheidsindustrie
Elimineer bestaande barrières zodat pensioenfondsen, banken en institutionele beleggers defensie-gerelateerde innovatie en productie kunnen financieren. Beperk of schaf de eis van bankgaranties bij aanbetalingen af en leg investerings- en ontwikkelrisico’s bij de partij die dit in redelijkheid kan dragen. Dat kan ook Defensie zijn. Dit maakt stabiele productieopschaling door bedrijven mogelijk, maar vraagt o.a. om meerjarige budgettaire toezeggingen en parlementaire steun. Leg strategische voorraden voor Defensie aan van grondstoffen en halfproducten voor snelle en wendbare schaalbaarheid. De technologie van morgen is immers anders dan die van vandaag.
3. Investeer structureel in personeel en maak de krijgsmacht aantrekkelijker
Snelle groei richting 2030 en 2050 vraagt om brede maatschappelijke instroom en substantiële personeelsuitbreiding. Versnel het toelatingsproces en heroverweeg instructeur kwalificatie-eisen binnen Defensie. Heroverweeg fysieke toelatingseisen voor bepaalde functies. Dat maakt benutten van capaciteiten en expertise van o.a. vrouwen binnen Defensie beter mogelijk. Vergemakkelijk mobiliteit tussen Defensie en industrie voor kennisuitwisseling en loopbaanperspectief. Focus op behoud van personeel.
4. Versterk Europese samenwerking en Europese strategische autonomie
Steun een meer geïntegreerde Europese defensiestructuur met gezamenlijke capaciteitsontwikkeling en productie van interoperabele wapensystemen. Sluit aan bij de beleidsontwikkeling van de Europese Commissie en realiseer een actieve Nederlandse inbreng bij Europese besluitvorming over defensie-industrieel beleid. Een gebalanceerde Europese taakverdeling vereist behoud en creatie van Nederlandse hoofdaannemers (Original Equipment Manufacturer (OEM)), zoals scheepsbouw, radartechnologie, drones en andere autonome systemen. Deze zijn cruciaal voor internationale invloed én operationele onafhankelijkheid. Neem daarom afstand van het beleid dat de Nederlandse defensieindustrie alleen moet optreden als toeleverancier aan buitenlandse industrie.
5. Breid monitoring van vitale infrastructuur uit met actieve verdediging
Toegenomen dreigingen vragen om onmiddellijke versterking van beveiliging van de Noordzee (energie, communicatie, kabels en pijpleidingen) en kritieke infrastructuur op land (havens, luchthavens, spoor, industrie). Snelle innovatie en opschaling van sensoren, munitie, anti-drone systemen en lucht- en raketverdediging zijn noodzakelijk.
Pas ook wetgeving of de structuur zodanig aan, dat actieve interventie mogelijk wordt: geef de politie capaciteiten of bied Defensie de mogelijkheid in te grijpen.
_____________________________
Den Haag, 23 december 2025
Meer informatie over de werkgroep Politiek en Defensietechniek vindt u via deze link.
Heeft u nog vragen? Neem dan contact op met de werkgroep via E: dv@kivi.nl Wilt u de commentaren en adviezen van de werkgroep per email ontvangen? Meld u aan via deze link.
Disclaimer: De gegeven feiten en meningen zijn gebaseerd op open bronnen en op de kennis en ervaring van werkgroep leden.
Dit is geen officieel standpunt van KIVI. De vereniging aanvaardt geen aansprakelijkheid voor hetgeen door de werkgroep of haar leden naar voren is gebracht.
Foto: Tweede Kamer
