Informatiesessie NEN 4288 Veilige bedrijfsvoering van (buurt) batterij-energieopslagsystemen

Norm NEN 4288:2020 nl 17 december 2020

De NEN 4288 Veilige bedrijfsvoering van energieopslagsystemen is opgesteld om veilig te kunnen werken aan (buurt) batterij-energie opslagsystemen.

Dit is nauwelijks geregeld in de NEN 3140 en ook nergens anders hoe niet-elektrotechnici hiermee om moeent gaan.

Maar wie is er nu echt op de hoogte van de nieuwe norm? Wie leest de NEN-normen? En nog belangrijker: wie past ze toe?

Ongevallen vallen nooit mee!

Het webinar is opgenomen en kunt u terugzien op het besloten YouTube kanaal van KIVI (als lid).

De presentatie NEN 4288 staat onder de tab "Documenten".
 

Met de introductie van batterij-energieopslagsystemen doen nieuwe technologieën hun intrede en deze worden op vele gebieden toepast, om de onbalans in vraag en aanbod aan elektrische energie op lokaal niveau, af te stemmen.

Aan deze toepassingen, zoals buurbatterijen, zijn ook nieuwe risico’s verbonden, waarvan men zich bewust moeten zijn en bij ondeskundig handelen tot ernstige schade en letsel kunnen leiden.

Bij het werken aan batterij-energieopslagsystemen bestaat een zeker risico op letsel: letsel veroorzaakt door een elektrische schok, elektrische verbranding, vlambogen, of door brand of explosie, die voortkomt uit opgeslagen elektrische energie.

De procedures hiervoor zijn niet altijd waterdicht en soms staat de situatie het goed volgen van de procedures gewoon niet toe of waren deze er niet.

Daarbij komt dat de wetgevers hun best doen, maar wetteksten worden niet vaak goed gelezen of begrepen. Met deze informatiesessie wordt het wellicht meer helder.

Het doel is om algemene eisen voor een veilige bedrijfsvoering, met of nabij elektrische batterij-energieopslagsystemen in de NEN 4288 te geven, als aanvulling op de vernieuwde NEN 3140.

De relatie met NEN 3140

Beide normen gericht op veilige bedrijfsvoering, het veilig werken aanbatterij-energieopslagsystemen.

De NEN 4288 heeft net als NEN 3140 als uitgangspunt: zorgen voor een veilige bedrijfsvoering. NEN 4288 gaat daarbij specifiek in op batterij- energieopslagsystemen > 25kWh.
Deze norm kwam tot stand naar aanleiding van de toenemende decentrale opwekking van elektrische energie.

Net als NEN 3140 kan NEN 4288 worden gebruikt om te voldoen aan artikel 3.4 en 3.5 van de Nederlandse Arbowetgeving (Arbeidsomstandighedenbesluit).
Daarin wordt onder meer vermeld dat de werkgever ervoor moet zorgen dat werknemers veilig met installaties (waaronder batterij-energieopslagsystemen) moeten kunnen werken.
Ook de werkzaamheden aan deze systemen moeten veilig kunnen worden uitgevoerd.
Het gaat voornamelijk over risico's, bewustwording en het beheersen van risico's.

Batterijtechnologie

De nadruk ligt bij de NEN 4288 op de bedrijfsvoering van de elektrische installatie met daarin elke willekeurige batterijtechnologie. Denk aan loodzuurbatterijen, lithium-ionbatterijen, 'flow' batterijen of zoutwaterbatterijen, zonder specifiek in te gaan op de producten zelf. Voertuig-batterijen en bijkomende installaties zijn niet opgenomen in de norm, daarvoor wordt verwezen naar NEN 9140.

Toepassingsgebied NEN 4288

Bij het opstellen van NEN 4288 constateerden de commissieleden, dat er veel overlap is met NEN 3140, waar veilige bedrijfsvoering bij laagspanningsinstallaties in het algemeen centraal staat. NEN 4288 gaat daarom specifiek in op bepalingen en aanbevelingen voor batterij-energieopslagsystemen. Indien noodzakelijk zijn ter verduidelijking paragrafen uit de NEN 3140 overgenomen.

De NEN 4288 is in december 2020 gepubliceerd en telt 38 pagina's. De officiële benaming luidt: 'Bedrijfsvoering van batterij-energieopslagsystemen - Aanvullende eisen op NEN 3140.' Het gaat dus om een aanvulling op de NEN 3140 'Bedrijfsvoering van elektrische installaties – Laagspanning'.

Lokaal energie opslaan

Niet alleen vakbekwame installateurs krijgen te maken met batterij-energieopslagsystemen

De laatste jaren is de behoefte gegroeid om lokaal energie in batterij-energieopslagsystemen op te slaan. Maar niet alleen vakbekwame installateurs krijgen te maken met dit soort systemen. Ook gebouweigenaren, gemeenten, brandweer, beheerders,... zullen deze systemen mogelijk bedienen, gebruiken of gevraagd worden een vergunning af te geven voor installatie en gebruik.

Veilig met systemen omgaan

Om te verzekeren dat alle mogelijk betrokken partijen op een veilige manier met deze systemen omgaan, is de NEN 4288 opgesteld. In een heldere taal beschrijft deze norm eisen en aanbevelingen die moeten zorgen voor veilige bedrijfsvoering. Het is dus een handreiking voor iedereen die ermee moeten werken, of die er mee geconfronteerd wordt en zijn of haar gebouw of omgeving.

Energietransitie veilig verder helpen

Het doel is de energietransitie op een veilige manier verder te helpen, zonder te veel technische kennis nodig te hebben. De commissie hoopt hiermee de populariteit en economische toepassing van de 'buurtbatterij' groter te krijgen dan de thuisbatterijen. Het is lastig om toezicht te houden op de manier waarop batterijen thuis worden onderhouden. Volgens de normcommissie zou dit een probleem kunnen worden in de toekomst.

De NEN 4288 heeft net als NEN 3140 als uitgangspunt: zorgen voor een veilige bedrijfsvoering. NEN 4288 gaat daarbij specifiek in op batterij- energieopslagsystemen > 25kWh. Deze norm kwam tot stand naar aanleiding van de toenemende decentrale opwekking van elektrische energie .

De heer.ir. P.V.W. (Paul) Hoorens, ik houd mij Consultant hoogspanning en energietransitie bij Croonwolter&dros is lid van de normcommissie, die de NEN 4288 heeft opgesteld en deze norm voor toekomstige energieopslagsystemengeschikt heeft gemaakt. Hij verzorgt speciaal voor kIvi een compacte informatiesessie.De "buurtbatterijnorm" NEN 4288 is voor de batterij-energieopslagsystemen, een uitbreiding iop de NEN 3140 voor een veilige bedrijfsvoering..

Ik houd mij bij Croonwolter&dros bezig met de “Veilige toepassing van Hoogspanning”. Door de energietransitie zullen de elektrische energiestromen groter worden en met name zal de distributie van elektrische energie een steeds grotere rol in onze samenleving gaan opeisen. Dit uit zich in lokale initiatieven enerzijds en transport van grote hoeveelheden elektrische energie over grote afstanden. Of te wel: steeds meer Hoogspanning. De veilige toepassing van Hoogspanning vraagt naast aandacht voor isolatie (niet aanraken) ook aandacht voor de beheersing van elektrische velden, afscherming (niet te dicht bij komen). Als consultant probeert Paul binnen en buiten ons bedrijf deze bewustwording te verbreden. Veiligheid boven alles, voor onze klanten, leveranciers en collega’s.

Ik heb elektrotechniek gestudeerd aan de Technische Universiteit van Eindhoven en ik heb 4 modules Hoogspanning, via Postacademisch onderwijs, gevolgd aan de Technische Universiteit Delft. Ik ben lid van het Cigré en heb namens Techniek Nederland, voorheen Uneto-VNI, de installatiebranche vertegenwoordigd in de norm commissie voor de totstandkoming van de NEN 4288: Bedrijfsvoering van batterij-energieopslagsystemen.