Ethiek in de geneeskunde + ALV
Reflectie over medisch handelen vanuit ethisch perspectief
dr. Jan Jans
UHD Geesteswetenschappen
A. “How Medicine Saved the Life of Ethics”
1. De exponentiële groei van medische mogelijkheden ~ technologie
- therapeutische tussenkomsten
- diagnostische kennis // therapie?
2. De spanning tussen ‘kunnen’ en ‘mogen’: de vraag naar criteria
- spontane ervaring van dilemma's en paradoxen
- de maatschappelijke vraag naar regulering door normen (‘soft-law’)
- de schaduw van Buchenwald ...
3. Biomedische-ethiek als ‘antwoord’
- ethische commissies, centra en publicaties
- betrokkenheid van artsen, juristen, filosofen en theologen
B. Scherpstellen van het ethische perspectief
4. Menselijk handelen als streven naar en realiseren van waarden
- constateren en waarderen: werk-woorden
- de overgang van feit naar waarde: interpreteren
- de antropologische context/zin-kader van waarden: betrokkenheid & participatie
5. Het eigene van de ethische interesse: motief èn criterium
- ethiek als aspect naast andere aspecten? [‘ethiek of eet-ik’]
- ethiek als de waarde-component in elk handelen
- ethische contrastervaring: conflicten van waarden en/of onwaarden
- rangorde en proportie versus enthousiaste kortzichtigheid?
C. Ethiek in de geneeskunde
6. Gezondheidszorg als interesse: de waarde-context van medische kennis & kunde
- bijstand in de strijd tegen ziekte, lichamelijke gebreken en ontijdige dood
- motief èn criterium: omdat en voor zover
- de vanzelfsprekendheid van medische ethiek
7. Keuzen in de zorg - spanning tussen mogelijke & wenselijke ?
- “the sky is the limit” / “kan alles wat mag?” ~ verwisselen van deel en geheel
- de contrastervaring van zinloos medisch / medisch zinloos handelen
Literatuurlijst behorende bij de lezing van 11-05-2011 in Utrecht van Dr. J.M.N.E. Jans met de titel: Medische Ethiek.
- Jan Hendrik van den Berg, Medische macht en medische ethiek, Nijkerk: Callenbach, 1969
- Paul Sporken, Voorlopige diagnose. Inleiding tot een medische ethiek, Bilthoven: Ambo 1969
- Marc Berg en Annemarie Mol (red.), Ingebouwde normen. Medische technieken doorgelicht, Utrecht: Van der Wees, 2001
- Peter-Paul Verbeek, De grens van de mens. Over techniek, ethiek en de menselijke natuur, Rotterdam: Lemniscaat 2011
Omschrijving
Het eerste deel van deze lezing is een beknopte historische inleiding om de hedendaagse waarde-vragen in de geneeskunde mede vanuit hun verband met technologische ontwikkelingen een context te geven. In het tweede deel wordt het eigene van het ethische perspectief scherpgesteld door een analyse van de gedeelde menselijke interesse voor waarden. Het derde deel laat zien hoe ethiek en geneeskunde elkaar van binnenuit ontmoeten dankzij de altijd aanwezige waarde-context van medische kennis & kunde. Het besluit is dat alleen ethiek in de geneeskunde en dus mede van en door de beroepsbeoefenaars de moeite waard is.
Voorafgaand aan de lezing wordt vanaf 17.00 uur de Algemene Ledenvergadering van de Afdeling Filosofie & Techniek gehouden. U dient zich hiervoor uiterlijk een week van te voren op te geven in verband met de broodjesmaaltijd die het bestuur uitsluitend aan de aan de ALV deelnemende leden aanbiedt.
Spreker(s)
Dr. Jan Jans, geboren te Mechelen in 1954 voltooide Academische studies aan de Katholieke Universiteit Leuven, Faculteit Godgeleerd-heid. Diploma’s van licentiaat in de godsdienstwetenschappen en aggregaat voor het hoger secundair onderwijs (1982 – magna cum laude), licentiaat in de godgeleerdheid (1984 – magna cum laude) en doctor in de godgeleerdheid (1990 – summa cum laude).
Sinds 1991 universitair docent moraaltheologie en ethiek aan de Universiteit van Tilburg en met ingang van 1 januari 2009 bevorderd tot universitair hoofddocent. Van 1993 tot midden 2007 docent moraaltheologie aan de Priester- en Diakenopleiding Bovendonk. Van 1994 tot 2003 Visiting Professor aan de Summerschool van The American College te Leuven en sinds 2001/2002 Visiting Professor aan St Augustine College of South Africa (Johannesburg). Sinds 1 januari 2006 directeur van het Centrum voor Interculturele Ethiek van de Universiteit van Tilburg.
Locatie
Vergadercentrum, Vredenburg 19
Utrecht
Organisator
Filosofie & Techniek
Naam en contactgegevens voor informatie
Nadere informatie bij drs.ing. Henk Uijttenhout (vz), tel.: 070 - 3875293 / 06 - 26715554 of via onderstaand e-mailadres.