Omschrijving

Wanneer techniek wordt ontwikkeld en gebruikt verandert er tegelijkertijd veel meer, zoals marktverhoudingen of de inrichting van het dagelijks leven. Een verandering die vaak over het hoofd wordt gezien is de wijziging van behoeften. De lezing gaat in op de gespannen relatie tussen de ontwikkeling van techniek en het vervullen van behoeften. Aan de ene kant is het idee dat een innovatie alleen succesvol kan zijn indien het een persoonlijke of maatschappelijke behoefte vervult. Aan de andere kant laat de geschiedenis zien dat technische vernieuwingen juist ook leiden tot nieuwe behoeften. Deze spanning roept filosofische, sociologische en ontwerpvragen op.

De lezing volgt twee lijnen. Eerst worden de verschillende uitwerkingen van het concept van 'behoefte' in technische veranderingen besproken. Er is veel relevante literatuur beschikbaar in de hoek van economie, psychologie en cultuur. Een terugkerend thema is hoe behoeften afhankelijk zijn van de historische omstandigheden. In de tweede lijn worden een aantal voorbeelden besproken, zoals de inrichting van de watervoorziening in Parijs rond 1800, de opkomst van fotografie rond 1900 en de verspreiding van Internet. Het patroon dat hierin verschijnt is dat vernieuwingen worden omgezet in behoeften en uiteindelijk in rechten. De conclusie is dat het onderscheid tussen echte behoeften en kunstmatige behoeften misleidend is. De relevante en zinnige vraag is veeleer welke behoeften we ons kunnen veroorloven.

Spreker(s)

Prof.dr.ir. Harro van Lente is sinds 2010 Socrates hoogleraar Filosofie van Duurzame Ontwikkeling aan de Universiteit Maastricht en daarnaast Universitair Hoofddocent Innovatie aan de Universiteit Utrecht. Hij heeft natuurkunde en filosofie gestudeerd aan de Universiteit Twente en heeft veel gepubliceerd over de rol van verwachtingen in wetenschap en technologie. Zijn onderzoeksinteresse betreft het maatschappelijke lot van opkomende technologieën, zoals nanotechnologie, waterstof- en medische technologieën. Dit omvat de politiek van kennisproductie, techniekfilosofie, Technology Assessment, toekomststudies en de rol van intermediaire organisaties. Harro van Lente is tevens Programmadirecteur Technology Assessment van NanoNextNL, het toonaangevende Nederlandse onderzoeksconsortium voor nanotechnologie.

Locatie

Vergadercentrum, Vredenburg 19

Utrecht

Organisator

Filosofie & Techniek

Naam en contactgegevens voor informatie

Nadere informatie bij drs.ing. Henk Uijttenhout (vz), tel.: 070 - 3875293 / 06 - 26715554 of via onderstaand e-mailadres.

hbmuijttenhout@hotmail.com