Omschrijving

Een kritische evaluatie

De bijeenkomst wordt ingeleid door Prof. dr. Niek Lopes Cardozo, TU/e hoogleraar ‘Science and Technology of Nuclear Fusion’.

Fusie enthousiastelingen zeggen: 'schoon, veilig, geen CO2, voor iedereen, voor altijd'. Dat is het soort energie die iedereen moeten willen! Anderen zeggen: 'schandalig duur en de realisatie ervan duurt het een eeuwigheid'.

Wie heeft gelijk? Er bestaat geen twijfel dat fusie-energie zeer moeilijk te realiseren is. Voor de onderzoeker is dit een bonus: fusieonderzoek brengt extreme uitdagingen op diverse gebieden zoals magnetohydronamische stabiliteit (vergelijkbaar met astrofysische problemen), de interactie tussen plasma en een materiaaloppervlak (gerelateerd aan de fysica van industriële plasma applicaties), een breed scala aan geavanceerde meettechnieken, nucleaire materialen en tot slot ook de complexiteit. De grote fusiereactor ITER die momenteel in aanbouw is, is waarschijnlijk het meest complexe apparaat dat de mensheid ooit heeft gebouwd.

Maar is fusie-energie gewoon moeilijk of zijn er fundamentele beperkingen die niet kunnen worden opgeheven? En als er geen belangrijkste showstoppers zijn in de wetenschap, wat dacht je van technologische barrières? En als die overkomelijk zijn, zal fusie economisch haalbaar zijn? En als tot slot al die vragen bevestigend beantwoord zijn: welk aandeel heeft fusie-energie tegen het einde van deze eeuw? Fusie-energie zal tot halverwege deze eeuw zeker niet zinvol kunnen bijdragen aan de energiemix, laat staan in 2020. Maar de wetenschap moet vooruit kijken, en een energiebron die - weliswaar op lange termijn - een groot potentieel heeft moet zeker aan boord van een langetermijn planning staan.

We hebben 50 jaar serieus fusieonderzoek achter ons. Wij bouwen ITER, die 500 MW fusievermogen moet produceren in 10 minuten lange pulsen. We werken aan NIF (National Ignition Facility), welke een megajoule fusie-energie opwekt in korte pulsen - voorlopig op een zeer lage frequentie. Dit zijn projecten waarin rond de 10 miljard euro is geïnvesteerd, en het totale jaarlijkse internationale onderzoeksbudget van elk van deze onderzoeken ligt rond de 500 - 1000 miljoen euro. Dit vertegenwoordigd een punt op de ontwikkelingslijn (energie en kosten versus tijd) die op zinvolle wijze kunnen worden vergeleken met andere energiebronnen. In deze lezing analyseert professor Lopez Cardozo, afgezien van de wetenschappelijke en technologische uitdagingen, de tijd en de investeringen die nodig zijn om fusie-energie op de markt brengen, en deze te vergelijken met de ontwikkeling van andere energiebronnen.

Wij stellen het bijzonder op prijs u op deze avond te kunnen verwelkomen. De inloop is vanaf 19.30 uur.

Niek Lopes Cardozo (1957) studeerde experimentele natuurkunde in Utrecht en promoveerde op onderzoek op het gebied van kernfusie. Na enkele jaren bij JET, de grootste fusiereactor ter wereld in Culham (bij Oxford), startte hij bij FOM-Rijnhuizen als groepsleider en werd hij in 2001 hoofd van de afdeling Fusiefysica en 'Head of Research Unit Euratom-FOM'. Zijn onderzoek werd door NWO gestimuleerd met een Pioniersubsidie en in 2003 ontving hij de Koninklijke/Shell prijs voor duurzame ontwikkeling en energie.

Als hoogleraar aan de TU/e was hij tot dusver promotor van circa twintig jonge onderzoekers. Naast het onderzoek en het onderwijs heeft Lopes Cardozo zich sterk ingezet voor ’outreach’, met name richting scholieren, waarvoor hij de Fusion Road Show ontwikkelde. Hij was tevens actief in de Nederlandse Natuurkundige Vereniging. Zo was hij van 2001 tot 2004 hoofdredacteur van het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde.

Spreker(s)

Lopes Cardozo vertegenwoordigt het Nederlandse fusie-onderzoek in de hoogste beheerscomités van het Europese fusieprogramma en is momenteel vice-voorzitter van de Governing Board van de Europese Domestic Agency voor ITER, ‘Fusion for Energy’ (gevestigd in Barcelona). Hij is mede-initiator van ITER-NL, het Nederlandse consortium van de kennisinstituten TNO, FOM en NRG, dat inzet op een sterke Nederlandse deelname aan het internationale ITER-project en daarvoor een brug slaat tussen de onderzoekers en de Nederlandse high-tech industrie die aan de constructie van ITER gaat bijdragen.

Locatie

KIVI NIRIA-gebouw, Prinsessegracht 23,

2514 AP Den Haag

Organisator

Techniek, Maatschappij & Economie

Naam en contactgegevens voor informatie

Nadere informatie via onderstaand e-mailadres.

tme@kiviniria.nl