Nederland heeft een groot gebonden-stikstofprobleem waarbij de huidige situatie en voorgestelde oplossingen grote schade kunnen doen aan landbouw, industrie, transport, woningbouw, voedselvoorziening en ons landschap. De kosten zijn enorm en bovendien lopen we nu politiek ook helemaal vast. In deze lezing gaat Lindeboom in op de werking van de stikstofcyclus, de rol van de mens daarin, de omvang van het probleem, de ontwikkeling in ruimte en tijd, mogelijke oplossingen onder anderen op de boerderij en in de natuur en ook presenteert hij een aantal nieuwe verrassende inzichten, zoals de positieve invloed van ammoniakuitstoot op het klimaat.

De stikstofcyclus is complex en er zijn veel misverstanden over de werking. Studies in de wildernis leveren bruikbare informatie op. Uit het promotieonderzoek van Lindeboom op een onbewoond eiland middenin de Indische Oceaan blijkt dat uit een grote puntbron (pinguïnkolonie) veel NH3 opstijgt die een groot effect heeft op de benedenwindse vegetatie tot op 500m afstand van de bron en dat dit al 6000 jaar hetzelfde is. De natuur verandert zeer lokaal, maar blijft wel mooi.

In Nederland is veel discussie over natte en droge depositie en bij de geschiktheid van de gebruikte modellen worden grote vraagtekens gezet.

Lindeboom presenteert de hypothese dat de ammoniak (NH3) een wolk vormt die direct impact kan hebben tot op 500m afstand van de bron en op plaatsen met veel reliëf. Ook stikstofoxiden (NOx) worden onderdeel van de wolk en kunnen met ammoniak fijnstof en wolkenkernen vormen. De stikstofwolk verspreidt zich door diffusie en turbulentie in alle richtingen maar hoofdzakelijk in de overheersende windrichting en kan dan vele kilometers ver reiken.

Bij het oplossen van de stikstofcrisis moet rekening worden houden met een aantal hinderende processen. We zitten vast in een ijzeren kooi en om Den Haag staat een hoge dikke muur van minstens vijf kilometer hoog en vijf meter dik.

De gebruikte RIVM-modellen , waaronder Aerius, zijn niet geschikt voor het berekenen van lokale gebonden stikstof deposities. De grote onzekerheid zit niet in de vastgestelde Kritische Depositie Waarden, maar wel in de lokaal berekende N-deposities in het veld. Omdat de KDW-benadering dominant is en in de wet is verankerd, zit Nederland juridisch in de knoop.

Bovendien wordt in het RIVM-model mathematisch stikstof toegevoegd die er in werkelijkheid niet is, of veel te hoog wordt ingeschat. Tot ca. 2023 werd dit toegevoegd als ammoniak uit de Noordzee, nu als meetcorrectie. Met enige moeite heeft Lindeboom berekent dat dat betekent dat waar het RIVM voor de kust streek 22 probleemgebieden vindt, Lindeboom op 14 komt, en bovendien zijn de problemen in die 14 kleiner. Het RIVM volgt dit nu in grote lijnen maar vindt dat de politiek maar moet beslissen wat er moet gebeuren.

In deze presentatie behandelt Lindeboom de ijzeren kooi waar we inzitten. De visie van een aantal bosexperts is dat het met het doodgaan van de natuur wel meevalt. En de dubieuze rol van verschillende actoren zoals overheid, ambtenaren, wetenschappers, Instituten, NGO’s, pers, Raad van State, EU en de gerechtelijke macht. 

Lindeboom heeft zeer recent de invloed van de grens tussen Nederland en Duitsland gezien en eindigt met een oproep: Stop alarmisme en gebruik het gezonde verstand.

Emeritus Prof. Dr. Han Lindeboom was tot zijn pensionering hoogleraar mariene ecologie aan de Universiteit van Wageningen. Hij is gepromoveerd op stikstof en richtte afgelopen jaren de focusgroep Stikstof op en de denktank Natuur. Tevens was hij onderzoeker voor het instituut IMARES. "Als emeritus hoogleraar weet ik dat de Noordzee geen bron is van stikstof, maar juist een put". Er gaat meer ammoniak in dan er uit komt!