Waterstof (sessie UT)
We waren verheugd dat het seminar WATERSTOF van regio Gelderland op 30 september 2020 toch doorgang kon vinden met deskundige sprekers van Shell, Alliander, Sweco en MTSA.
We hadden er al een hybride seminar van gemaakt, maar op het laatste moment werd het aantal personen dat in de zaal aanwezig mocht zijn teruggebracht van 50 maar 30. Ook konden, door de aangescherpte regels, 2 sprekers er helaas niet bij aanwezig zijn. Gelukkig waren er zo'n 20 deelnemers bereid hun plaats in de zaal te verwisselen voor meedoen via livestream en hebben we tot 184 online kijkers gehad.
Meedoen is het goede woord omdat de mensen thuis via Poll Everywhere vragen konden stellen aan de sprekers. Eén van de vragen was waarom gaan we niet gelijk al over op groene waterstof. Het antwoord van de spreker was simpel: we hebben niet genoeg groene stroom. Ook kwam de prijs van waterstof aan de orde. Deze zal in de toekomst gaan dalen tot een niveau van 3 Euro per kilo. De vier sprekers waren het erover eens dat zonder waterstof de energietransitie niet gaat lukken.
Al met al was dit een professioneel opgezet geslaagd seminar in coronatijd!
Tot slot een speciaal woord van dank aan Livestreamoplossingen.nl voor het ondersteunen bij de professionalisering van de livestream.
De presentaties van de sprekers zijn te vinden onder 'Documenten' (rechtsonder).
De presentaties zijn te vinden onder de knop 'Documenten' (rechtsonder).
(Fenna van de Watering, Witteveen + Bos was vanwege coronamaatregelen niet aanwezig)
Voor energietransitie is waterstof onmisbaar
Dit seminar wordt georganiseerd in samenwerking met de Nederlandse Procestechnologen en de Hogeschool Arnhem en Nijmegen.
Tijdens dit seminar presenteren wij zes onderwerpen:
Waterstofproductie [1] De verwachting is dat groene waterstof een grote rol gaat spelen in de energie-voorziening. Blauwe waterstof zal op korte termijn helpen om de waterstofeconomie te ontwikkelen en grote stappen te zetten in het verminderen van CO2-uitstoot. Het productieproces van blauwe waterstof is een proces dat over het algemeen koolwaterstoffen middels een chemische reactie omvormt tot waterstof. Deze methode wordt bijvoorbeeld toegepast bij de productie van waterstof als grondstof voor de productie van kunstmest (ammoniak). Hierbij komt CO2 vrij. Waterstof kan ook verkregen worden middels biologische waterstofproductie in een algenbioreactor, of door het gebruik van elektriciteit (elektrolyse), hitte (thermolyse) of een tussenvorm (hoge temperatuurelektrolyse). Deze methoden zijn op dit moment niet kosteneffectief voor grote hoeveelheden. Productie van waterstofgas uit elektriciteit is momenteel alleen interessant als er een overschot is aan wind- of zonne-energie of waterkracht. Goedkope, massale productie met een duurzame oorsprong is een vereiste voor een gezonde waterstofeconomie.
Transport & opslag [2] Voor transport van waterstof is een betrouwbaar netwerk nodig. De Gasunie kan hierin een enorme stap zetten door gebruik te maken van de gasinfrastructuur die er al is. Het is goed te doen om al in 2030 een basis klaar te hebben voor transport en opslag van waterstof van en naar de grote industriële gebieden in Nederland en richting Hamburg en het Ruhrgebied. Door samen te werken, kan Gasunie een markt voor waterstof ontwikkelen. Al snel zal waterstof dan net zo betaalbaar zijn als duurzaam gas en duurzame stroom.
Distributie [3] Netbeheerders kunnen het huidige distributienet voor gas geschikt maken voor waterstof. Dit blijkt uit een onderzoek van Kiwa in opdracht van Netbeheer Nederland. Waterstof kan een alternatief zijn voor aardgas of groen gas in wijken waar warmtepompen of een warmtenet geen oplossing zijn. Of waterstof in Nederland werkelijk toekomst heeft, is nog onduidelijk. De netbeheerders staan ervoor open de mogelijkheden van waterstof samen met andere partijen, verder te onderzoeken.
Waterstof voor de energie voorziening [4] Tijdens dit seminar beperken wij ons tot het gebruik van de brandstofcel. De meest voorkomende is de PEM (Proton Exchange Membrane) brandstofcel. MTSA bouwt met behulp van deze cellen complete systemen.
Waterstof als grondstof [5] Voor de industrie gaat het verduurzamen en daarmee de transitie naar duurzame energievormen gepaard met grote investeringen. Elke fabriek is anders. Maar het doel van elke fabriek is hetzelfde: zo efficiënt mogelijk produceren tegen zo laag mogelijk kosten. Tot voor kort dienden procesverbeteringen vooral om de productie zo goed en goedkoop mogelijk te laten verlopen. Nu ligt de nadruk ook op processenverbeteringen in het kader van de energietransitie.
RELEASE fieldlab Deventer [6] Witteveen+Bos participeert in miljoenenonderzoek naar grootschalige energieopslag. In 2050 willen we alleen nog maar hernieuwbare schone energie gebruiken om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Om tot deze internationale doelstelling te komen moeten een aantal obstakels worden overwonnen. Het belangrijkste obstakel is de onbalans tussen vraag en aanbod van hernieuwbare elektriciteit, waardoor de leveringszekerheid in het geding is. Om de onbalans te herstellen is energieopslag essentieel. Hierdoor is er een brede interesse in energieopslag in de vorm van groene waterstof, batterijen en andere energiedragers. Deze energiedragers kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de flexibilisering van het elektriciteitssysteem, met als voordeel dat er geen koolstofdioxide wordt uitgestoten. Groene waterstof kan naast energiedrager ook gebruikt worden als groene grondstof van de chemische industrie, waardoor groene waterstof een bredere toepassing heeft. Daarom wordt geïnvesteerd in onderzoek en pilotprojecten naar grootschalige energieopslag, waar Witteveen+Bos een fieldlab voor groene waterstofproductie zal ontwikkelen.
Kritische noot: www.duurzaamnieuws.nl/gaat-waterstof-het-helemaal-maken/
Programma
13:00 Inloop met koffie en thee
13:30 Opening en inleiding door de dagvoorzitter Arnold Groot
13:45 Presentatie [1] Waterstofproductie door Ewald Breunesse, Shell
14:15 Presentatie [3] Transport,Opslag & Distributie door Elbert Huijzer, Alliander
15:00 Presentatie [5] Waterstof als grondstof door Jasper Paauwe, Sweco
15:30 PAUZE met frisdrank
16:00 Presentatie [4] Waterstof voor de energievoorziening door Rob van der Sluis, MTSA
16:30 Presentatie [6] RELEASE Fieldlab Deventer door Fenna van de Watering, Witteveen + Bos (niet aanwezig vanwege coronamaatregelen)
17:00 Start discussie aan de hand van vragen
17:30 Eindconclusie
18:00 Afsluiting seminar
INTERACTIEF! Tijdens dit seminar maken we gebruik van Poll Everywhere
De regering richt zich ook op duurzaam gas: